Giriş
Kelläniň damar toplumy, kebelek iňňesi diýlip hem atlandyrylýar, wena girmek üçin köplenç ulanylýan lukmançylyk enjamy. Gysga möhletli damar (IV) infuziýasy, gan nusgasy ýa-da derman serişdeleri üçin niýetlenendir. Kelläniň damar toplumy diýlip atlandyrylsa-da, ony diňe kellä däl-de, bedeniň dürli damarlarynda ulanyp bolýar.
Çaga we täze döreýän näsaglarda ýygy-ýygydan ulanylsa-da, kelläniň damar toplumlary ulularda, esasanam periferiýa damarlaryna girmek kyn bolanda ulanylýar. Uly adamlar üçin kelläniň damar toplumynyň ululyklaryna düşünmek hassanyň rahatlygyny, howpsuzlygyny we täsirli IV bejergisini üpjün etmek üçin möhümdir.
Kelläniň damar toplumy näme?
Kelläniň damar toplumy çeýe plastmassa ganatlaryna dakylýan inçe poslamaýan polatdan iňňeden we IV hatara ýa-da şpris bilen birleşýän aç-açan turbadan durýar. Ganatlar saglygy goraýyş edarasyna has gowy gözegçilik we durnuklylyk bilen iňňäni saklamaga we salmaga mümkinçilik berýär.
Her kelläniň damar toplumy, iňňäniň diametrini we akym tizligini kesgitleýän ölçeg ululygyna görä reňkli. Has kiçi ölçeg sanlary, infuziýa üçin has ýokary akym tizligini üpjün edýän has uly iňňäniň diametrlerini görkezýär.
Näme üçin ulularda kelläniň damar toplumyny ulanmaly?
Periferiýa IV kateterler ulularda has ýygy duş gelse-de, kelläniň damar toplumlary ulanylýar:
Wena damarlary näzik, ownuk ýa-da tapmak kyn
Näsag gysga möhletli IV infuziýa ýa-da gan ýygnamagy talap edýär
Näsag adaty IV kanulalar bilen oňaýsyzlygy başdan geçirýär
Wenipunktura minimal şikes bilen ýerine ýetirilmelidir
Şeýle ýagdaýlarda ulular üçin kelläniň damary has ýumşak we has takyk görnüşi üpjün edýär.
Uly adamlar üçin kelläniň damar ölçegleri
Ululygy akelläniň damar toplumyölçegde (G) ölçelýär. Ölçeg belgisi iňňäniň daşky diametrini görkezýär - ölçeg sany näçe köp bolsa, iňňe şonça-da kiçidir.
Ine, ulular üçin umumy kelläniň damar toplumynyň ululyklaryna gysgaça syn:
| Ölçeg | Reňk kody | Daşky diametri (mm) | Umumy ulanyş |
| 18G | Greenaşyl | 1,20 mm | Çalt suwuk infuziýa, gan tabşyrmak |
| 20G | Sary | 0,90 mm | Umumy IV infuziýa, derman |
| 21G | Greenaşyl | 0,80 mm | Ganyň nusgasy, adaty infuziýalar |
| 22G | Gara | 0,70 mm | Ownuk ýa-da näzik damarlary bolan näsaglar |
| 23G | Gök | 0,60 mm | Çaga, geriatriki ýa-da kyn damarlar |
| 24G | Gyrmyzy | 0,55 mm | Örän kiçi ýa-da ýüzleý damarlar |
Ulular üçin kelläniň damar toplumynyň ululyklary maslahat berilýär
Uly hassalar üçin kelläniň damar toplumyny saýlanyňyzda, akym tizligini, rahatlygy we damar ýagdaýyny deňleşdirmek zerurdyr.
Umumy infuziýa üçin: 21G ýa-da 22G
Bular ulular hassalary üçin iň köp ulanylýan ululyklar bolup, akym tizligi bilen rahatlygyň arasynda oňat deňagramlylygy hödürleýär.
Gan ýygnamak üçin: 21G
Wenipunktura üçin 21 ölçegli kelläniň damar toplumy giňden ulanylýar, sebäbi damarlaryň çökmegine sebäp bolmazdan netijeli gan akmagyna mümkinçilik berýär.
Çalt infuziýa ýa-da transfuziýa üçin: 18G ýa-da 20G
Uly suwuklygyň mukdary çalt berilmeli gyssagly ýa-da hirurgiki şertlerde has uly ölçeg (has az san) saýlanýar.
Näzik damarlar üçin: 23G ýa-da 24G
Garry ýa-da suwsuz hassalarda köplenç näzik damarlar bolýar, bu oňaýsyzlygy azaltmak we damarlaryň zeperlenmesini azaltmak üçin has inçe iňňäni talap edip biler.
Dogry kelläniň damar toplumyny nädip saýlamaly
Kelläniň damar toplumynyň dogry ölçegini saýlamak birnäçe kliniki we näsag bilen baglanyşykly faktorlara bagly:
1. Ulanyş maksady
Kelläniň damar toplumynyň infuziýa bejergisi, gan nusgasy ýa-da gysga möhletli derman serişdeleri üçin ulanyljakdygyny kesgitläň. Has uzyn infuziýa üçin birneme uly ölçeg (meselem, 21G) peýdaly bolup biler.
2. Wena damarlarynyň ýagdaýy
Wena damarlarynyň ululygyna, görnükliligine we näzikligine baha beriň. Has kiçi, näzik damarlar has ýokary ölçeg talap edýär (meselem, 23G - 24G), uly, sagdyn damarlar bolsa 18G - 20G çydam edip biler.
3. Akym derejesiniň talaplary
Flowokary akym derejesi has uly diametrleri talap edýär. Mysal üçin, çalt IV gidrasiýa wagtynda 20G kelläniň damar toplumy 23G bilen deňeşdirilende has çalt akym hödürleýär.
4. Näsaglara rahatlyk
Esasanam ýygy-ýygydan iňňe goýmagy talap edýän hassalar üçin rahatlyk möhümdir. Has inçe (iň ýokary ölçeg) ulanmak agyryny we aladany azaldyp biler.
Kelläniň damar toplumlaryny ulanmagyň artykmaçlyklary
Goýmak wagtynda has gowy gözegçilik we durnuklylyk
Çeýe ganatlar sebäpli damar şikesleriniň azalmagy
Iňňäniň bölünip çykmagy töwekgelçiligi
Gysga möhletli infuziýa ýa-da gan çekmek üçin amatly
Ownuk ýa-da näzik damarlary bolan näsaglar üçin az oňaýsyzlyk
Bu artykmaçlyklar sebäpli kelle damar toplumlary hassahanalarda, klinikalarda we barlaghanalarda ygtybarly saýlaw bolup galýar.
Kelläniň damar toplumlaryny ulananyňyzda howpsuzlyk çäreleri
Enjam ýönekeý bolsa-da, saglygy goraýyş işgärleri ýokanç gözegçiligini we howpsuzlyk amallaryny berjaý etmelidirler:
1. Elmydama steril, bir gezek ulanylýan kelläniň damar toplumlaryny ulanyň.
2. Ulanylmazdan ozal paketiň bitewiligini barlaň.
3. Iňňäni gaýtadan ulanmakdan ýa-da egilmekden gaça duruň.
4. Ulanylan toplumy derrew ýiti gapda taşlaň.
5. Wena damarlarynyň zeperlenmeginiň ýa-da aralaşmagynyň öňüni almak üçin degişli ölçeg ululygyny saýlaň.
6. Gyzarma, çişmek ýa-da agyry üçin infuziýa ýerine gözegçilik ediň.
Bu ädimleri ýerine ýetirmek, phlebitis, ýokançlyk ýa-da ekstrawasiýa ýaly kynçylyklary azaltmaga kömek edýär.
Bir gezek ulanylýan we gaýtadan ulanylýan kelläniň damar toplumlary
Döwrebap kelläniň damar toplumlarynyň köpüsi bir gezek ulanylýar, önelgesizligi saklamak we ýokanç töwekgelçiligini azaltmak üçin bir gezek ulanylýar. Gaýtadan ulanylýan toplumlar, has berk infeksiýa gözegçilik düzgünleri sebäpli häzirki wagtda kliniki şertlerde seýrek ulanylýar.
Bir gezek ulanylýan kelläniň damar toplumlaryiňňe howpsuzlygyny ýokarlandyrmak, tötänleýin iňňe taýajyklarynyň şikeslerini azaltmak üçin el bilen çekip bolýan ýa-da awtomatik çekip bolýan dizaýnlara giriň.
Netije
Uly ýaşly hassalar üçin dogry kelläniň damar toplumynyň ululygyny saýlamak, howpsuz we täsirli IV terapiýa üçin möhümdir.
Adatça, 21G - 22G toplumlary ulularyň köpüsine laýyk gelýär, 18G - 20G çalt infuziýa we 23G - 24G gowşak damarlar üçin ulanylýar.
Ölçeg ululyklaryna, damar ýagdaýyna we niýetlenen ulanylyşyna düşünmek bilen saglygy goraýyş işgärleri hassalaryň rahatlygyny we kliniki netijelerini optimizirläp bilerler.
Gowy saýlanan kelläniň damar toplumy diňe bir ygtybarly wena girmegini üpjün etmän, eýsem infuziýa bejergisiniň umumy howpsuzlygyny we hilini ýokarlandyrýar.
Iş wagty: Noýabr-04-2025