Çuň damar trombozy (DVT), çuňňur damarlarda, köplenç aýaklarda gan damarlarynyň emele gelýän çynlakaý lukmançylyk ýagdaýydyr. Düwürtik bölünip, öýkenine syýahat etse, öýken emboliýasy (PE) ýaly agyr kynçylyklara sebäp bolup biler. Şonuň üçin DVT-iň öňüni almak hassahanada idegiň we hirurgiki bejerginiň möhüm bölegi. DVT-iň öňüni almak üçin farmakologiki däl gurallaryň biriaralyk DVT aýak gysyş enjamy, aralyk pnewmatik gysyş (IPC) enjamlary ýa-da yzygiderli gysyş enjamlary (SCD) hökmünde hem bellidir.
Bu makalada, aralyk DVT aýak gysyş enjamynyň nämedigini, gysyş bejergisini DVT bilen bir aýaga haçan ulanmalydygyny we ulanyjylaryň haýsy zyýanly täsirlerden habarly bolmalydygyny öwreneris.
DVT aýak gysyş enjamy näme?
DVT aýak gysyş enjamy bir görnüşdirlukmançylyk enjamyaýaklarda gan aýlanyşyny ýokarlandyrmak we palta emele gelmek howpuny azaltmak üçin niýetlenendir. Pnewmatik nasos bilen birikdirilen çişýän ýeňleriň üsti bilen aşaky agzalara aralyk basyş ulanyp işleýär. Bu ýeňler yzygiderli çişirilýär we ýöreýär, pyýada myşsalaryň tebigy nasos hereketine meňzeýär.
Aralyk pnewmatik gysyş (IPC) enjamynyň esasy maksady, damar trombozynyň esasy töwekgelçilik faktorlaryndan biri bolan wenoz staziniň öňüni almakdyr. Heartürege gan aýlanyşyny höweslendirip, IPC enjamlary wena gaýdyp gelmegini saklamaga we aýaklarda gan ýygnamak mümkinçiligini azaltmaga kömek edýär.
Esasy komponentler
Adaty aralyk DVT aýak gysyş ulgamy:
Gysyş ýeňleri ýa-da gysgyçlar: Aýaklara ýa-da aýaklara daňyň we aralyk basyşy ulanyň.
Howa nasosy bölümi: ýeňleri çişirýän howa basyşyny döredýär we dolandyrýar.
Turbalar ulgamy: Nasosy howa akymy üçin gysgyçlara birikdirýär.
Dolandyryş paneli: Kliniki işgärlere aýratyn hassalar üçin basyş derejesini we aýlaw wagtyny kesgitlemäge mümkinçilik berýär.
Aýaklar üçin bu yzygiderli gysyş enjamlary hassahanalarda, garrylar öýlerinde ýa-da hatda lukmançylyk gözegçiligi astyndaky öýde hem ulanylyp bilner.
Aralyk pnewmatik gysyş enjamy nähili işleýär?
IPC enjamy inflýasiýanyň we deflýasiýanyň ritmiki siklinde işleýär:
1.
2. Deflýasiýa fazasy: ýeňler rahatlanýar, damarlaryň kislorodlanan gan bilen doldurylmagyna mümkinçilik berýär.
Bu siklik gysyş wenozyň gaýdyp gelmegini güýçlendirýär, durgunlygyň öňüni alýar we fibrinolitiki işjeňligi ýokarlandyrýar - howply bolmanka bedeniň ownuk böleklerini tebigy ýagdaýda döwmegine kömek edýär.
Kliniki gözlegler, aralyk pnewmatik gysyş enjamlarynyň, esasanam hirurgiki hassalarda ýa-da uzak wagtlap hereketsiz bolan heparin ýaly farmakologiki profilaktika bilen birleşdirilende has täsirli bolandygyny görkezdi.
DVT bilen aýaga gysyşy haçan ulanmaly?
Bu sorag ünsli garalmagyny talap edýär. Gysyş bejergisi DVT-iň öňüni almak we DVT-den soňky dikeldiş üçin peýdalydyr, ýöne ony ulanmak lukman hünärmeni tarapyndan dolandyrylmalydyr.
1. DVT-iň öňüni almak üçin
Aralyk gysylmak maslahat berilýär:
Operasiýadan ýa-da şikeslerden soň hassahana ýerleşdirilen hassalar
Uzak möhletli düşekde dynç alýan adamlar
Ysmaz ýa-da insult sebäpli hereketi çäkli hassalar
Wenoz tromboemboliýa (VTE) howpy ýokary bolanlar
Bu ýagdaýlarda, aýlanyşygy saklamaga we trombozyň öňüni almaga kömek edip, aralyk DVT aýak gysyş enjamlary ulanylýar.
2. Bar bolan DVT hassalary üçin
DVT bar bolan aýakda IPC enjamyny ulanmak töwekgelçilikli bolup biler. Palta durnuklaşdyrylmasa, mehaniki gysyş ony aýryp, öýken emboliýasyna sebäp bolup biler. Şonuň üçin:
Gysyş bejergisi diňe lukmançylyk gözegçiligi astynda ulanylmalydyr.
Ultrases barlagy, palta durnuklydygyny tassyklamaly.
Köplenç bejerginiň irki döwründe elastik gysyş joraplary ýa-da ýeňil gutaran gysyş has ygtybarly bolup biler.
Antikoagulýasiýa bejergisi başlansoň we palta durnuklaşansoň, wenozyň gaýdyp gelmegini gowulandyrmak we trombotikden soňky sindromyň (PTS) öňüni almak üçin aralyk gysyş girizilip bilner.
DVT bilen aýaga gysylmazdan ozal elmydama lukmana ýüz tutuň.
Aralyk DVT aýak gysyş enjamlarynyň peýdalary
Aýaklar üçin yzygiderli gysyş enjamlarynyň ulanylmagy birnäçe lukmançylyk peýdasyny hödürleýär:
Netijeli DVT öňüni almak: Esasanam hirurgiki ýa-da hereketsiz hassalar üçin
Invaziv däl bejergi: Iňňe ýa-da derman gerek däl
Aýlanyşyň gowulaşmagy: Wenozyň gaýdyp gelmegine we limfa drenajyna kömek edýär
Ödemiň azalmagy: Operasiýadan soň aýagyň çişmegine gözegçilik edýär
Güýçlendirilen dikeldiş: Çylşyrymlylyklary azaltmak arkaly has çalt dikeldişi höweslendirýär
Bu enjamlar ortopediki, ýürek we ginekologiki operasiýalarda hem giňden ulanylýar, hereketiň çäkliligi sebäpli palta emele gelmek howpy has ýokary.
Aralyk DVT aýak gysyş enjamlarynyň ters täsirleri
Aralyk pnewmatiki gysyş enjamlary adatça howpsuz we oňat çydamly bolsa-da, käbir nädogry täsirler, esasanam nädogry ulanmak bilen ýa-da damar şertleri bolan näsaglarda ýüze çykyp biler.
1. Deriniň gyjyndyrylmagy we oňaýsyzlygy
Gysyş ýeňleriniň yzygiderli ulanylmagy sebäp bolup biler:
Gyzarmak, gyjytmak ýa-da dökülmek
Deriniň derlemegi ýa-da aşa gyzmagy
Basyş belgileri ýa-da ýumşak gögermek
Derini yzygiderli barlamak we ýeňiň ýagdaýyny sazlamak bu täsirleri azaldyp biler.
2. Nerw ýa-da myşsa agyrylary
Enjam aşa basyş ulanýan bolsa ýa-da nädogry gabat gelýän bolsa, wagtlaýyn ukusyzlyga ýa-da rahatsyzlyga sebäp bolup biler. Dogry ýerleşdirmek we dogry basyş sazlamalary möhümdir.
3. Arterial keseliň ýaramazlaşmagy
Periferiýa arterial keseli (PAD) näsaglar IPC enjamlaryny seresaplylyk bilen ulanmalydyrlar, sebäbi aşa gysylmak arterial gan aýlanyşyna zeper ýetirip biler.
4. Gan damarlarynyň bölünmegi
Seýrek ýagdaýlarda aralyk gysylmagyny durnuksyz palta ulanmak, emboliýa sebäp bolup, öýken emboliýasyna sebäp bolup biler. Şonuň üçin enjamy ulanmazdan ozal lukmançylyk taýdan baha bermek zerurdyr.
5. Allergiki täsirler
Käbir hassalar ýeňleriň ýa-da turbalaryň materiallaryna reaksiýa bildirip bilerler. Gipoallergen örtükleri ulanmak bu töwekgelçiligi azaldyp biler.
IPC enjamlaryny ulanmak üçin howpsuzlyk görkezmeleri
DVT aýak gysyş enjamlarynyň howpsuz we netijeli ulanylmagyny üpjün etmek üçin şu maslahatlara eýeriň:
Gysyş bejergisine başlamazdan ozal hemişe saglyk hünärmenine ýüz tutuň.
Näsagyň ýagdaýyna baglylykda dogry ululygy we basyş sazlamalaryny ulanyň.
Dogry inflýasiýa we wagt siklleri üçin enjamy yzygiderli barlaň.
Derini barlamak üçin ýeňleri wagtal-wagtal aýyryň.
Işjeň infeksiýa, açyk ýaralar ýa-da agyr ödemli aýaklarda IPC enjamlaryny ulanmakdan gaça duruň.
Bu çäreleri ýerine ýetirmek bilen hassalar gereksiz töwekgelçiliksiz aralyk pnewmatiki gysyşyň doly öňüni alyş peýdalaryny gazanyp bilerler.
Netije
Aralyk DVT aýak gysyş enjamy, DVT-iň öňüni almakda we hirurgiki bejergide möhüm rol oýnaýan möhüm lukmançylyk enjamydyr. Wenoz gan aýlanyşyny öňe sürmek bilen, aralyk pnewmatik gysyş enjamlary hereketsiz näsaglarda palta emele gelmek howpuny azaldýar. Şeýle-de bolsa, bar bolan DVT hassalary baradaky ýüz tutmalary, kynçylyklardan gaça durmak üçin saglygy goraýyş işgärleri tarapyndan hemişe baha berilmelidir.
IPC enjamlaryny nädip we haçan ulanmalydygyna düşünmek hassalaryň howpsuzlygyny, rahatlygyny we amatly bejeriş netijelerini üpjün etmäge kömek edýär. Derman serişdeleri, irki mobilizasiýa we dogry lukmançylyk gözegçiligi bilen birleşdirilende, bu enjamlar çuň damar trombozynyň öňüni almak we damar saglygyny gowulandyrmak üçin iň ygtybarly gurallardan biridir.
Iş wagty: 20-2025-nji oktýabr